6-ß
KinG

İsimden İsim Fiilden İsim İsimden Fiil

İsim soylu sözcüklerden yeni bir isim soylu sözcük yapan eklerdir. Yeni oluşturulan sözcük genellikle eskisi ile yakın anlam ilişkisine sahiptir.

  • lik: şeker-lik, kömür-lük, göz-lük, kulak-lık, dost-luk
  • li: köy—lü , para—lı , ağaç—lı , baş—lı, Ankara-lı, ev-li
  • siz: su—suz, para—sız, ev—siz
  • ci: göz—cü, sanat—çı, yol—cu, simit—çi
  • ce: Türk—çe, İngiliz—ce (Eşitlik hâl eki -ce ile karıştırılmamalıdır.)
  • daş: karın-daş > kardeş, çağ-daş, arka-daş, yol-daş, meslek-taş
  • inci: üç-üncü, beş-inci
  • msi: ekşi-msi, acı-msı, meyve-msi
  • cil: ev-cil, et—çil, ben—cil, insan—cıl
  • şın: sarı—şın
  • sal: kum—sal
  • ıt: yaş—ıt
  • ceğiz: kız—cağız, çocuk—cağız
  • cik: tepe-cik, azı-cık, küçü—cük
  • ti: esin-ti, hırıl—tı, cıvıl—tı

İsimden fiil yapan ekler

İsim soylu sözcüklerden fiil yapan eklerdir.

  • le: su-la, taş-la, uğur-la, rahat-la
  • al: çoğ-al, az-al, dar-al
  • l: doğru-l, sivri-l
  • a: kan-a, yaş-a, tür-e, boş-a
  • ar: yaş-ar, mor-ar, sarı-ar
  • de: fısıl-da, horul-da, gürül-de
  • et: yön-et, göz-et
  • ik: gec-ik, bir-ik
  • imse: az-ımsa, benim-se,küçü(k)-mse
  • kır: fış—kır, hay—kır
  • len: ev-len, yaş-lan
  • sa: garip-se, önem-se, su-sa

Fiilden isim yapan ekler

Fiil kök veya gövdelerine gelerek isim, sıfat gibi isim soylu sözcükler veya fiilimsiler oluşturan eklerdir:

  • ce: düşün—ce, eğlen—ce
  • ecek: giyecek,yakacak, aç—acak
  • ak: yat—ak, kaç—ak, dur—ak
  • ge: böl—ge, bil—ge, süpür—ge
  • gi: sev—gi, çal—gı, as—kı
  • giç: bil—giç, dal—gıç, başlan—gıç
  • gin: yor—gun, bil—gin, bez—gin, bit—gin
  • i: yaz—ı, öl—ü, yap—ı, çat—ı, kok—u, doğ—u
  • ici: yap—ıcı, gör—ücü, al—ıcı, sat—ıcı
  • ik: kes—ik, aç—ık, göç—ük
  • im: say—ım, seç—im, öl—üm, ölç—üm
  • in: yığ—ın, ak—ın, tüt—ün, ek—in
  • inç: gül—ünç, sev—inç
  • inti: kes—inti, çık—ıntı, dök—üntü
  • ir: gel—ir, ok—ur
  • er: gid-er, yaz-ar,
  • iş: otur—uş, yürü—y-üş
  • it: geç—it, yak—ıt, ölç—üt
  • kan: çalış—kan, üret-ken, unut—kan, kay—gan
  • ma: konuş-ma, dondur-ma (olumsuzluk eki -ma ile karıştırılmamalıdır.)
  • mek:[1] git-mek, duy-mak (bkz. mastar)
  • ti: belir—ti, kızar—tı

Fiilden fiil yapan ekler

Bir fiilden yeni bir fiil yapan eklerdir.

  • dir: bil-dir, gül-dür, yap-tır, koş-tur
  • ele:kov-ala, silk-ele
  • er:gid-er, çık-ar
  • imse: duy-umsa, gül-ümse, an-ımsa
  • in: gez-in, gör-ün, sev-in, taşı-n
  • r: kaç-ır, bat-ır, iç-ir
  • ş: gör-üş, uç-uş, gül-üş
  • t: uza-t, sap-ıt, korku-t, üşü-t
  • il: sev-il, kır-ıl, sat-ıl

Bu şekilde üretilen yeni fiiller genellikle ilk fiille anlam bakımından yakından ilişkilidir:

  • görmek > görünmek, kovmak > kovalamak

Ancak bazı durumlarda orijinal fiilden oldukça farklı anlamlarda olabilirler:

  • sevmek > sevinmek
ßest-turkey.tr.gg çakmasıdır :D Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol