İpek Yolunda Türkler

Çin’den başlayarak Anadolu ve Akdeniz aracılığla Avrupa’ya kadar uzanan ve dünyaca ünlü ticaret yoludur.

İpek Yolu sadece tüccarların değil, aynı zamanda, doğudan batıya ve batıdan doğuya bilgelerin, orduların, fikirlerin, dinlerin ve kültürlerin de yolu olmuştur.

Milattan yüzyıllar önce Mısırlılar, daha sonra da Romalılar, Çinlilerden ipek satın alırlardı. Ulaşım ise, daha sonra İpek Yolu adı verilen güzergahı izleyen kervanlarla sağlanırdı. İpek endüstrisi, eski çağlardan beri birçok milletin hayatında çok önemli bir yer tutmuştur.İpek Yolu çeşitli Türk uygarlıklarının ekonomik kaynağı olmuştur.

  4. KONU: IŞIK DOĞUYOR

1. İslamiyetin Doğuşu Sırasında Dünyanın Genel Durumu

Bizans Devleti, Hristiyanlığın Ortodoksluk mez-hebini kabul etmiştir. Bizans, Ortodoksluğu resmi devlet dini haline getirerek siyasi amaçlarıyla bir-leşmiş. İstanbuldaki patrik tüm Ortodoksların dini lideri durumuna getirilmiştir.

Sasani Devleti’nde hakim din Zendüştük (Mecusilik) idi. Bu din iyilikle kötülüğün mücadelesini esas almaktaydı. Dinin kurucusunun adı Zerdüşt, kabul ettiği tanrı ise Ahura - Mazda idi. Ateş, Zerdüşt dinin de önemli bir yer tutmaktaydı. Ateşgede denilen yerde, yanan ateşi hiç söndürmez ve burada ibadet ederlerdi.

Göktürkler, Gök Tanrı inancına sahiptirler. Bu inanç sisteminde Gök Tanrı, en büyük güce sahipti. Hakanlar Gök Tanrının isteği üzerine tahta çıkar, savaşlarda onun yardımıyla zafere ulaşırlardı. Gök Tanrı için törenler düzenlenir  at ve koyun kurban edilirdi.Hindistan’da Kast sistemin’i benimseyen Hinduizm’e karşı Budizm doğmuştur. Budizm, Çin, Tibet ve Ja-ponya’ya da yayılmıştır. Felsefi bir düşüncedir. Buda’-nın ahlak anlayışının temeli doğruluk ve ruh temizli-ğidir.Batı Roma İmparatorluğu’nun yıkılmasından sonra papalar, Av-rupa’da ortaya çıkan feodal düzende kral ve derebeyler üzerinde bü-yük bir nüfuz elde etmişler, istedikleri kralı tahttan indirmişler, iste-diklerine de taç giydirerek kral yapmışlardır. Batı Roma Hristiyanlığın Katolik, Doğu Roma  Ortodoks mezhebini benimsemiştir.

4. Hz. Muhammed Dönemi

Hz. Muhammed 20 Nisan 570 günü Mekke’de dünyaya geldi. Küçük yaşta ailesini kaybeden Hz. Muhammed’i amcası Ebu Talip himaye etmiştir. Herkesin güvenini kazanmış, davranışları, iyi huyla-rıyla örnek insan olmuş, bundan dolayı Kureyşliler kendisine El–Emin (güvenilir) sıfatını vermiştir. Hz. Muhammed amcasının yanında kazandığı tecrübe ile hayatını ticaret yaparak kazanmaya başlamıştır. 25 yaşına gelince kervanlarını ve ticari işlerini yönettiği Hz. Hatice ile evlenmiştir.

Hz. Muhammed vaktinin büyük kısmını halktan uzakta Hira mağarasında geçiriyordu. Bu ma-ğaradayken bir gün Cebrail ona ilk vahiy olan “Oku” ayetini getirmiştir (610). Yüzyıllardır süre gelen es-ki inançları ve adetleri yıkıp, yeni bir dini yaymak kolay değildi. Hz. Muhammed ilk olarak yakınlarını davet etti. Ona ilk inananlar amcasının oğlu Hz. Ali, evlatlığı Zeyd, yakın arkadaşı Hz. Ebu Bekir, eşi Hz. Haticedir. Bu kişilere ilk müslümanlar denilmektedir. Kureyşliler İslâmiyet’i kabullenmeyip müs-lümanlara baskı yaptılar.

5.   Dört Halife Dönemi

Veda Haccından sonra Hz. Muhammed Medine’ye dönmüş kısa bir süre sonrada rahatsızlanarak vefat etmiştir (632). Hz. Muhammed’in vefatından sonra Hz. Ebu Bekir’le başlayıp, Hz. Ömer, Hz. Osman ve Hz. Ali ile devam eden devreye, İslam tarihinde Dört Halife Devri denilir. Bu dönemde halifeler seçimle iş başına geldikleri için bu döneme “Cumhuriyet Devri”de denilmiştir.

Hz. Ebubekir Dönemi (632–634)

·    Zekat vermek istemeyen ve İslamiyet’ten dönen Arap kabileleri itaat altına alınmıştır.

·    Yalancı peygamberler sorunu çözümlenmiştir.

·    İslamiyetin dağılma tehlikesi engellenmiştir.

·    Kuran, kitap haline getirilmiştir.

·    Bizans mağlup edilerek Suriye’nin fethi için gerekli ortam hazırlanmıştır.

 

Hz. Ömer Dönemi (634–644)

·    Irak, İran ele geçirilmiş.

·    Filistin, Kudüs, Mısır ele geçirilmiş.

·    Düzenli ordu ve ordugahlar oluşturulmuştur.

·    Ülke toprakları eyaletlere ayrılmıştır.

·    Askeri ikta sistemi uygulanmıştır.

·    Adli teşkilat oluşturularak mahkemelere kadılar atanmıştır.

·    Mali teşkilat oluşturulmuş.

·    Divan örgütü oluşturulmuştur. (Askeri amaçlı, hicri takvim düzenlenmiştir.)

Hz. Ali Dönemi (656–661)

·    Cemel Vakası (Deve olayı) (656) : Müslümanların kendi aralarında yaptıkları ilk savaştır. Malup olan Hz. Ayşe, Şam Valisi Muaviye’nin yanına gitti. Bu arada Hz. Ali de Kufe’yi başkent yaptı.

Hz. Ali neden başkenti Medine’den Kufe’ye taşımıştır?

·    Sıffin Savaşı (658) : Şam Valisi Muaviye ile Hz. Ali arasında yapılmıştır. Savaş esnasında Muaviye taraftarlarının mızraklarına Kur’an ayetlerini asmasından ötürü savaş durduruldu ve olay hakemlere intikal etti. Her iki tarafın hakemleri iki lideri de halife ilan etmeyecekleri konusunda anlaştı ise de, Muaviye’nin hakemi buna uymadı ve Onu halife ilan etti. Böylece Hakem olayından sonra Müslümanlar üç gruba ayrıldı.

Türklerin İslamiyete Girişi

Emevilerin Maveraünnehir bölgesine ulaşmasıyla komşu olan Araplar ve Türkler Emevi yöne-timinin kötü tutumu nedeniyle İslamiyete pekte sıcak bakmamışlardır. Emevi Devleti’nin yıkılmasından sonra yerine kurulan Abbasi Devleti Dönemi’nde Türklerle Araplar arasında bir yakınlaşma başla-mıştır. Bu arada Çin, hem Abbasi Devleti’nin yeni kurulmasından hem de Türklerin dağınık bir şekilde yaşamaları ve siyasi otorite boşluğundan yararlanmak düşüncesiyle Doğu Türkistan’ı ele geçirerek Talas Irmağı kenarına kadar ulaşmıştır. İslam ordusu ve Çin kuvvetleri, Talas Irmağı kıyısında karşı karşıya geldiler. Bu arada Çin tehlikesini çok yakından hisseden Türk boylarından Karluklar da Abbasi ordusuna destek verdiler. 751 yılında yapılan savaşı Araplar kazanarak Çin’e ağır darbe vurmuşlardır.

Talas Savaşı’nın Sonuçları

·    Bu savaştan sonra Türkler arasında İslamiyet hızla yayılmaya başlamıştır.

·    Türklerle Araplar arasındaki savaşlar sona ermiş ve iki taraf arasında dostluk dönemi baş-lamıştır.

·    Türklerle Araplar arasında ticari faaliyetler artmıştır.

·    Çinlilerden kağıt üretimini öğrenen Müslümanlar Semerkant’ta kağıt üretmeye başlamışlar ve kağıt Çin dışında yayılmaya başlamıştır.

Türk boylarının hızla Müslümanlığı kabul etmeleri İslamiyete yeni bir güç kazandırmıştır. Şüphesiz Türklerin bu dini seçmelerinin en önemli sebebi, eski Türk inancı ve anlayışı ile İslamiyet arasında birçok benzerlik bulunmasıdır: